Bütün hayvanların hakları vardır. Bilgisizlik veya bu haklara aldırış etmemek, insanın doğaya ve hayvanlara karşı affedilmez suçlar işlemesine sebep olmaktadır. Bu doğrultuda geliştirilen hayvan hakları kavramı, hayvanların iyi muamele görmelerini amaçlayan haklardır. Bilhassa tıbbi deneylerde, kozmetik ürünlerde, deri kullanarak mal üretiminde, eğlence için avlarken, hayvancılık alanlarında uygunsuz yerlerde yetiştirilmesi vb. gibi ihlalleri önlemeyi hedefler. Türkiye’de 24.6.2004 tarihinde 5199 nolu Hayvanları Koruma Kanunu’nda kapsamlı ifadeler yer almıştır.
Hayvan Hakları Nedir?
15 Ekim 1978′de Paris’teki UNESCO Evinde ilan edilen Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni esas alarak hayvan hakları şöyle özetlenebilir:
- Bütün hayvanlar eşit doğarlar ve var olma / yaşama hakları aynıdır.
- Her hayvanın saygı görme hakkı vardır.
- İnsan, hayvanları yok etme hakkını talep edemez.
- Hiçbir hayvan kötü muamele, işkence veya zulme tabi tutulamaz.
- Bir hayvanın öldürülmesi gerekiyorsa, anında, acısız ve ağrısız olmalıdır.
- Her yabani hayvan kendi doğal ortamında, toprağında, gökyüzünde veya suyunda özgürce yaşama hakkına ve üreme hakkına sahiptir.
- Sahiplenilmiş bir evcil hayvan, doğal ömrüne uygun bir yaşam süresine sahiptir. Bir evcil hayvanın terk edilmesi acımasız ve aşağılayıcı bir harekettir.
- Her hayvan, çalışma süresi, yoğunluğu, beslenme ve dinlenme için makul haklara sahiptir.
- Fiziksel veya psikolojik acı çekmeyi içeren hayvan testleri, tıbbi, bilimsel, ticari veya başka herhangi bir deney şekli olsun, hayvanın haklarıyla bağdaşmaz.
- Hayvan yiyecek için yetiştirildiğinde, herhangi bir endişe veya acı çektirilmeden beslenmeli, korunma taşınmalı ve acısızca öldürülmelidir.
- İnsanın eğlencesi adına hiçbir hayvan kullanılamaz.
- Sergiler, gösteriler, hayvanları kullanan filmler; hayvanların onurlarına da saygı göstermeli ve kesinlikle hiç bir şekilde şiddet içermemelidir.
- Bir hayvanın zorunluluk olmadan öldürülmesini içeren her türlü eylem bir biyosit, yani türe karşı bir suçtur.
- Hayvanların haklarının ihlal edildiğini göstermediği sürece, televizyonlarda hayvanlara karşı şiddet sahneleri yasaklanmalıdır.
- Hayvan koruma ve koruma organları devlet düzeyinde temsil edilmelidir. Hayvanların hakları insan hakları olarak yasalarla savunulmalıdır.
Evcil Hayvan Hakları
Hayvan hakları kapsamında evcil hayvanların da bir takım özel hakları vardır. Bu haklar, şunlardır:
- Her evcil hayvan, duyguları olan bir varlık olarak, onurlu ve saygılı bir şekilde yaşama hakkına sahiptir.
- Evcil hayvanların toplum içinde onurlu bir alana hakkı vardır.
- Evcil hayvanlar yardım almadan yaşayamaz ve bu nedenle insanlar tarafından korunma hakkına sahiptir.
- Hiçbir evcil hayvan kötüye kullanılamaz veya zulme maruz bırakılamaz.
- İhtiyaçlarını yapmak, egzersiz yapmak, temiz hava solumak, iyi beslenme hakkı, veterinerlik hizmeti alma hakkı, türlerine özgü yaşam ve özgürlük şartlarına göre büyüme hakkı en temel haklardır.
- Sağlık nedeniyle, bir hayvanın öldürülmesi gerektiğinde, bir veteriner eliyle işlem gerçekleştirilmelidir. Hayvanlar uyuşturulmalı ve prosedür anında, acısız, ağrısız ve korkutmadan olmalıdır.